Sezon rowerowy 2025
Wiosna 2025 roku już na horyzoncie. Za chwilę w teren ruszą na rowerach dzieci, młodzież
i dorośli. Straż Miejska w Bytomiu przypomina o przestrzeganiu zasad wynikających
z przepisów prawa jak i z dobrych obyczajów.
Wszyscy uczestnicy ruchu drogowego piesi, osoby poruszające się za pomocą hulajnóg
rowerzyści a nie tylko kierowcy są zobowiązani do przestrzegania przepisów o ruchu drogowym ale także a może przede wszystkim ze zdrowego rozsądku.
Tylko wtedy wszyscy będziemy bezpieczni a jazda na rowerze będzie przyjemnością
1. Wyprzedzanie rowerzysty a wyprzedzanie przez rowerzystę
Współdzielenie jezdni przez uczestników poruszających się z różną prędkością wiąże się czasami z potrzebą wyprzedzenia, w tym także wyprzedzenia rowerzysty. Przepisy wyraźnie określają, że kierujący pojazdem może wyprzedzać rowerzystę z lewej strony z zachowaniem bezpiecznego odstępu, który nie może wynosić mniej niż 1 m (odległość liczy się od lewej krawędzi roweru). Przy założeniu, że zgodnie z przepisami rowerzysta może jechać
w odległości ok. 75 cm od krawędzi jezdni, przy zachowaniu min. 1 m odstępu w praktyce oznacza to, że wyprzedzający pojazd powinien zjechać na lewy pas jezdni.
Sytuacja wygląda trochę inaczej, gdy to rowerzysta wyprzedza inne pojazdy. Po pierwsze rowerzysta może wyprzedzać inne pojazdy z lewej strony, a wolno jadące pojazdy
(inne niż rower) dodatkowo z prawej. Po drugie, rowerzysta wyprzedzając inny niż rower pojazd nie musi zachować 1 m odstępu, przepisy wskazują tylko na obowiązek zachowania szczególnej ostrożności i bezpiecznego odstępu. Warto również zauważyć, że rowerzysta
nie ma obowiązku zatrzymania się podczas wyprzedzania go przez inny pojazd, w celu ułatwienia tego manewru (przepis taki istniał do 2011 roku).
2. Jazda rowerzystów obok siebie
Przepisy zabraniają jazdy uczestników ruchu drogowego obok siebie, jednak dla rowerzystów przewidują pewien ważny wyjątek. Rowerzysta może bowiem jechać obok innego rowerzysty, jeśli nie utrudnia tym ruchu lub w inny sposób nie zagraża bezpieczeństwu ruchu drogowego.
3. Czy rowerzysta musi jechać prawą stroną jezdni?
W Polsce każdy pojazd powinien poruszać się możliwie blisko prawej krawędzi jezdni, w tym także rowerzyści. Nie oznacza to jednak, że rowerzysta ma jechać przy samym krawężniku, gdyż przede wszystkim przejazd musi być dla niego bezpieczny. Przy prawej krawędzi jezdni znajdują się studzienki, piasek, spękania asfaltu czy inne przeszkody, które mogą zagrażać rowerzyście. Zalecana odległość od krawężnika to ok 75 cm. Jest to szczególnie istotne, jeśli rowerzysta porusza się wzdłuż zaparkowanych równolegle samochodów, gdyż jadąc zbyt blisko nich może być uderzony przez otwierane drzwi. Od zasady poruszania się po prawej stronie jezdni jest jednak pewien wyjątek, o którym poniżej.
4. Przejazd rowerzysty przez skrzyżowanie
Co do zasady wszyscy uczestnicy ruchu drogowego powinni poruszać się prawą stroną drogi. Przepisy dają jednak rowerzystom prawo do jazdy środkiem pasa ruchu na skrzyżowaniu oraz bezpośrednio przed nim, o ile pas ten służy do jazdy w więcej niż jednym kierunku
(np. pas do jazdy na wprost i skrętu w prawo lub pas ogólny, z którego można jechać
we wszystkich kierunkach). Przepis ten został wprowadzony po to, by zabezpieczyć rowerzystę przejeżdżającego przez skrzyżowanie przed zajechaniem mu drogi przez skręcający w drogę poprzeczną pojazd.
5. Pierwszeństwo rowerzysty na przejeździe dla rowerzystów
Zgodnie z przepisami rowerzysta ma zawsze pierwszeństwo w sytuacji w której znajduje
się na przejeździe dla rowerzystów. Rowerzysta ma pierwszeństwo także w sytuacji
gdy dopiero zbliża się do przejazdu dla rowerzystów, a kierujący innym pojazdem skręca
w drogę poprzeczną i przecina tor ruchu rowerzysty.
Część przejazdów dla rowerzystów znajduje się jednak poza skrzyżowaniami.
W tym przypadku ma zastosowanie zasada ogólna mówiąca o tym, że na przejeździe
dla rowerzystów rowerzysta ma zawsze pierwszeństwo, a wjazd na przejazd powinien
być określony znakami pierwszeństwa. Najczęściej w takich sytuacjach przed przejazdem ustawia się znak A-7 (ustąp pierwszeństwa) lub B-20 (STOP).
Należy również pamiętać, że wjazd rowerzysty na przejazd dla rowerzystów albo pas ruchu dla rowerów nie jest traktowany jako włączenie się do ruchu.
6. Pierwszeństwo jadącego rowerzysty, gdy inny pojazd skręca w drogę poprzeczną
Równie istotny jest przepis, który daje pierwszeństwo rowerzyście jadącemu przez skrzyżowanie w sytuacji, gdy skręcający w drogę poprzeczną pojazd przecina jego tor ruchu. Nie ma tutaj znaczenia czy rowerzysta porusza się jezdnią, pasem ruchu dla rowerów,
drogą rowerową czy inną częścią drogi, którą zamierza opuścić. W każdej z tych sytuacji
ma pierwszeństwo.
7. Korzystanie z kontrapasów rowerowych, czyli dlaczego “rowerzyści nie jeżdżą tą ścieżką”
Pojawienie się kontrapasów rowerowych (w przepisach i na ulicach) wprowadziło część rowerzystów i kierowców w zakłopotanie. Kontrapas rowerowy, jak każdy pas ruchu dla rowerzystów służy do jazdy w jednym, ściśle określonym kierunku. W przypadku kontrapasów kierunkiem tym jest kierunek przeciwny do ruchu ogólnego na ulicy jednokierunkowej. W związku z tym, rowerzysta jadący zgodnie z ruchem ogólnym na ulicy jednokierunkowej (z wyznaczonym kontrapasem) porusza się prawą stroną jezdni.
Jazda kontrapasem w kierunku przeciwnym niż jest on wyznaczony traktowana jest jako jazda „pod prąd” i stanowi wykroczenie.
Warto w tym miejscu dodać, że o ile pas ruchu dla rowerów jest z zasady jednokierunkowy,
o tyle droga dla rowerów może być jedno- lub dwukierunkowa.
8. Droga rowerowa, droga pieszo-rowerowa a chodnik z dopuszczonym ruchem rowerowym – kiedy rowerzysta musi
z nich korzystać?
Rowerzysta jest zobowiązany korzystać z drogi dla rowerów i drogi pieszo-rowerowej
oraz pasa ruchu dla rowerów, jeśli prowadzą one w kierunku, w którym jedzie lub zamierza skręcić. Należy przy tym pamiętać, że w sytuacji jazdy po drodze pieszo-rowerowej, rowerzysta musi ustępować miejsca pieszym. Z powyższych przepisów wynika jednocześnie, że w sytuacji dopuszczenia ruchu rowerowego na chodniku, rowerzysta nie ma obowiązku korzystać z takiej infrastruktury.
O ile droga dla rowerów lub droga pieszo-rowerowa znajduje się po prawej stronie drogi, obowiązek korzystania z nich nie budzi wątpliwości, o tyle pojawiają się one w sytuacji,
gdy droga rowerowa (pieszo-rowerowa) zlokalizowana jest po lewej stronie drogi
(patrząc w kierunku jazdy rowerzysty). Zgodnie z przepisami, uczestnicy ruchu zobowiązani są co do zasady stosować się do znaków umieszczonych po prawej stronie drogi.
Oznacza to więc, że jeśli droga dla rowerów (droga pieszo-rowerowa) wyznaczona jest
po lewej stronie, rowerzysta może nie wiedzieć, że ona się tam znajduje
(w szczególności jeśli na danej ulicy znajduje się kilka psów ruchu).
Niemniej jednak, jeśli na drodze ustawiony jest znak B-9 (zakaz wjazdu rowerów), rowerzysta nie może jechać jezdnią i ma 2 wyjścia: przejechać na lewą stronę i korzystać
z drogi dla rowerów (drogi pieszo-rowerowej) lub zrezygnować z jazdy.
9. Jazda rowerem po chodniku – dlaczego nie wolno, a czasem jednak można?
Jazda rowerem po chodniku co do zasady jest zabroniona i stanowi wykroczenie.
Chodnik bowiem przeznaczony jest dla ruchu pieszych.
Od powyższej zasady jest jednak kilka wyjątków.
Po pierwsze z chodnika musi korzystać dziecko kierujące rowerem, które nie ukończyło 10 lat (nie może poruszać się jezdnią ani drogą dla rowerów).
Po drugie z chodnika może korzystać także rowerzysta w poniższych sytuacjach:
- Opiekuje się osobą do lat 10, która jedzie na rowerze (nie może zatem jechać chodnikiem osoba z dzieckiem w foteliku)
- Ruch pojazdów na drodze wzdłuż chodnika jest dozwolony z prędkością wyższą
niż 50 km/h, a chodnik ma co najmniej 2m szerokości i nie ma wyznaczonej drogi
dla rowerów lub pasa ruchu dla rowerów. - Warunki pogodowe zagrażają bezpieczeństwu rowerzysty na jezdni (śnieg, silny wiatr, ulewa, gołoledź, gęsta mgła).
Korzystając z chodnika w powyższych sytuacjach należy pamiętać o podstawowych zasadach: po chodniku należy jechać wolno, zachować szczególną ostrożność i ustępować miejsca pieszym. Przepisy nie pozwalają także rowerzyście przejeżdżania przez przejście
dla pieszych nawet w sytuacji, gdy z chodnika może korzystać na zasadzie powyższych wyjątków. Przed przejściem dla pieszych należy zawsze zsiąść z roweru i go przeprowadzić.
10. Jazda rowerem w słuchawkach
Na ulicach często można spotkać rowerzystów, którzy podczas jazdy korzystają
ze słuchawek. Duża część uczestników ruchu drogowego uważa, że jest to zabronione,
a rowerzysta popełnia wykroczenie. Czy aby na pewno?
Żaden przepis nie zabrania rowerzystom (ani innym uczestnikom ruchu drogowego) korzystania ze słuchawek. Słuchawki na uszach może mieć także kierowca samochodu
czy pieszy. Żaden z nich nie popełnia wykroczenia. Ważne natomiast jest to, by słuchając muzyki przez słuchawki nie tracić kontaktu z otoczeniem i móc sprawnie reagować
na zmieniające się warunki.
Zbór definicji ważnych dla rowerzystów
Droga – wydzielony pas terenu składający się z jezdni, pobocza, chodnika, drogi dla pieszych lub drogi dla rowerów, łącznie z torowiskiem pojazdów szynowych znajdującym się w obrębie tego pasa, przeznaczony do ruchu lub postoju pojazdów, ruchu pieszych, jazdy wierzchem lub pędzenia zwierząt; (art. 2 pkt 1 UPoRD)
Droga dla rowerów – droga lub jej część przeznaczona do ruchu rowerów, oznaczona odpowiednimi znakami drogowymi; droga dla rowerów jest oddzielona od innych dróg lub jezdni tej samej drogi konstrukcyjnie lub za pomocą urządzeń bezpieczeństwa ruchu drogowego; (art. 2 pkt 5 UPoRD)
Pas ruchu dla rowerów – część jezdni przeznaczona do ruchu rowerów w jednym kierunku, oznaczoną odpowiednimi znakami drogowymi; (art. 2 pkt 5a UPoRD)
Śluza dla rowerów – część jezdni na wlocie skrzyżowania na całej szerokości jezdni lub wybranego pasa ruchu przeznaczona do zatrzymania rowerów w celu zmiany kierunku jazdy lub ustąpienia pierwszeństwa, oznaczona odpowiednimi znakami drogowymi; (art. 2 pkt 5b UPoRD)
Jezdnia – część drogi przeznaczona do ruchu pojazdów; określenie to nie dotyczy torowisk wydzielonych z jezdni; (art. 2 pkt 6 UPoRD)
Pas ruchu – każdy z podłużnych pasów jezdni wystarczający do ruchu jednego rzędu pojazdów wielośladowych, oznaczony lub nieoznaczony znakami drogowymi; (art. 2 pkt 7 UPoRD)
Pobocze – część drogi przyległa do jezdni, która może być przeznaczona do ruchu pieszych lub niektórych pojazdów, postoju pojazdów, jazdy wierzchem lub pędzenia zwierząt; (art. 2 pkt 8 UPoRD)
Przejazd dla rowerzystów – powierzchnia jezdni lub torowiska przeznaczona do przejeżdżania przez rowerzystów, oznaczona odpowiednimi znakami drogowymi; (art. 2 pkt 12 UPoRD)
Pieszy – osoba znajdująca się poza pojazdem na drodze i niewykonującą na niej robót lub czynności przewidzianych odrębnymi przepisami; za pieszego uważa się również osobę prowadzącą, ciągnącą lub pchającą rower, motorower, motocykl, wózek dziecięcy, podręczny lub inwalidzki, osobę poruszającą się w wózku inwalidzkim, a także osobę w wieku do 10 lat kierującą rowerem pod opieką osoby dorosłej; (art. 2 pkt 18 UPoRD)
Szczególna ostrożność – ostrożność polegająca na zwiększeniu uwagi i dostosowaniu zachowania uczestnika ruchu do warunków i sytuacji zmieniających się na drodze, w stopniu umożliwiającym odpowiednio szybkie reagowanie; (art. 2 pkt 22 UPoRD)
Ustąpienie pierwszeństwa – powstrzymanie się od ruchu, jeżeli ruch mógłby zmusić innego kierującego do zmiany kierunku lub pasa ruchu albo istotnej zmiany prędkości, a pieszego – do zatrzymania się, zwolnienia lub przyspieszenia kroku; (art. 2 pkt 23 UPoRD)
Rower – pojazd o szerokości nieprzekraczającej 0,9 m poruszany siłą mięśni osoby jadącej tym pojazdem; rower może być wyposażony w uruchamiany naciskiem na pedały pomocniczy napęd elektryczny zasilany prądem o napięciu nie wyższym niż 48 V o znamionowej mocy ciągłej nie większej niż 250 W, którego moc wyjściowa zmniejsza się stopniowo i spada do zera po przekroczeniu prędkości 25 km/h; (art. 2 pkt 47 UPoRD)
Wózek rowerowy – pojazd o szerokości powyżej 0,9 m przeznaczony do przewozu osób lub rzeczy poruszany siłą mięśni osoby jadącej tym pojazdem; wózek rowerowy może być wyposażony w uruchamiany naciskiem na pedały pomocniczy napęd elektryczny zasilany prądem o napięciu nie wyższym niż 48 V o znamionowej mocy ciągłej nie większej niż 250 W, którego moc wyjściowa zmniejsza się stopniowo i spada do zera po przekroczeniu prędkości 25 km/h. (art. 2 pkt 47a UPoRD)